Boter is toch gewoon boter? Ja zo zwart wit zou je het ook kunnen zien, maar er zijn wereldwijd ontzettend veel soorten boter en boter kan op verschillende manieren worden gemaakt. Boter werd duizenden jaren geleden ontdekt en wordt nog steeds volgens het traditionele recept gemaakt. Maar waar komt het nu eigenlijk vandaan en hoe maak je boter?
De productie
Er wordt room gebruikt met een vetgehalte van 35% tot 42%, wat betekent dat boter eigenlijk niets meer is, dan opgeklopte room. Je hebt er een flinke hoeveelheid melk voor nodig, want je hebt tussen de 22 en 27 liter melk nodig, om uiteindelijk één kilo boter te kunnen maken. De melk wordt eerst afgeroomd en de melk wordt dan vaak verwerkt tot melkpoeder en van de overgebleven room, wordt boter of botermelk van gemaakt. De room wordt dan eerst verhit, wat pasteuriseren heet en dat wordt gedaan om de bacteriën te doden. Daarna wordt het weer afgekoeld en gekoeld opgeslagen in roestvrij stalen tanks. Als de room wordt gekarnd, dan wordt het eerst op een temperatuur van 7 graden gebracht. Dan wordt er zuursel aan toegevoegd, wat de uiteindelijke aroma van de boter bepaald.
Alles-in-1 machine
De volgende dag gaat het in de boterbereidingsmachine. Dit is een speciale machine die eigenlijk alle bewerkingen uitvoert die nodig zijn om boter te maken, dus het karnen, koelen, scheiden, kneden en verpakken. De room wordt eerst in een cilindrische karn gepompt, die gekoeld is. Daar wordt de room door kloppers omgezet tot ruwe boter. Op dat moment ontstaan er boterkorreltjes, die aan elkaar blijven plakken en wordt botermelk gevormd. Deze twee worden vervolgens van elkaar gescheiden en de boterkorreltjes worden dan gewassen.
In dit deel van de machine zit een schroef, die de boter doorstuurt naar de volgende sectie en wordt onderweg gekneed. Als de boter die sectie heeft verlaten, wordt het vervolgens door een geperforeerde plaat geduwd en daarmee worden de laatste restjes van de botermelk eruit gehaald. Dan wordt de boter voor een tweede keer gekneed om de overgebleven lucht uit de boter te halen. In de volgende sectie wordt de boter nog één keer opnieuw gekneed en door geperforeerde platen geduwd. Als de boter dan uiteindelijk uit de machine komt, wordt het direct automatisch ingepakt door een verpakkingsmachine.
Boter toen en nu
Zoals gezegd, bestaat boter al duizenden jaren, maar het werd niet alleen als consumptieve boter gebruikt. Het werd vroeger bijvoorbeeld ook gebruikt als geneesmiddel, als offergave en het werd zelfs gebruikt als een schoonheidsproduct. Tegenwoordig gaat alles machinaal, maar vroeger moest alles met de hand gebeuren en werd er in een stampkarn, urenlang gestampt tot de boterbolletjes zich eindelijk gingen scheiden van de botermelk. Sommige mensen noemen de stampkarn wel eens een botervloot, maar het is zeker geen botervloot. Een botervloot is ook iets ouderwets en is een bakje, waar precies een pakje boter in werd gedaan en afgedekt kon worden, zodat het lang bewaard kon blijven.
